یکی از موضوعاتی که همیشه بین کارفرما و کارگر وجود داره، نحوه محاسبه اضافه کاریه. درسته که وزارت کار یه نرخ مشخصی برای اضافه‌کاری تعیین کرده، اما کارفرماها ممکنه بسته به نوع کارشون قوانین خاصی برای اضافه‌کاری داشته باشن که معمولاً با مخالفت کارمندان روبرو میشه. بیایید تو این مقاله نگاهی به جزئیات اضافه‌کاری و عواقب عدم رعایت قوانین وزارت کار بندازیم.
اضافه کاری چیه؟
قوانین کار رو وزارت کار تعیین می‌کنه و طبق این قوانین، هرکسی که به عنوان کارمند یا کارگر توی یه سازمان استخدام میشه، موظفه ۸ ساعت در روز کار کنه. بعضی وقت‌ها هم پیش میاد که کارها فشرده میشه و نیاز به کار بیشتر داره، اینجاست که اضافه‌کاری معنی پیدا می‌کنه. وزارت کار برای اضافه‌کاری یه حقوق و مزایای جداگانه‌ای در نظر گرفته.
چطوری اضافه کاری محاسبه میشه؟
حقوق پایه که وزارت کار تعیین کرده، یه رقم ثابته که هر ماه به حساب کارکنان واریز میشه. اما اضافه‌کاری یه بحث دیگه‌ست و دستمزدش با یه فرمول خاص حساب میشه.
در قرارداد کار معین، اول حقوق یه ساعت کار موظفی رو مشخص می‌کنن و بعد ۴۰ درصد به اون اضافه میشه. مثلاً اگه کارگری برای هر ساعت ۵۰ هزار تومن بگیره، حقوق اضافه‌کاریش میشه ۷۰ هزار تومن. فرمولش این شکلیه:
مبلغ اضافه‌کاری = (دستمزد ماهانه / ۲۲۰) * ۴۰% * تعداد ساعات کاری
برای خدمات اداری و پرسنلی، یکی از مهم‌ترین چیزها برای کارکنان، ضریب اضافه کاریه. طبق قوانین اداره کار، این ضریب ۱.۴ هست، یعنی دستمزد اضافه‌کاری ۴۰ درصد بیشتر از دستمزد عادیه.
تفاوت بین فوق‌العاده کاری و اضافه کاری
فوق‌العاده کاری یا اضافه‌کاری فوق‌العاده، بخشی از دستمزده که برای هر شخص می‌تونه فرق کنه. چون اضافه‌کاری جزو ساعات کار موظفی نیست و هرکس بسته به توانایی و نیازش فوق‌العاده کار می‌کنه. هرچقدر ساعت کار بیشتر باشه، حقوق بیشتری به اضافه‌کاری تعلق می‌گیره.
آیا زمان غذا خوردن هم جزو اضافه‌کاریه؟
بر اساس ماده ۵۱ قانون کار، تمام زمانی که کارگران تو محیط کار هستن به عنوان ساعت کاری حساب میشه، ولی کارهایی مثل غذا خوردن، نماز خوندن و لباس عوض کردن جزو ساعت کاری محسوب نمیشه.
اشتباهات رایج در محاسبه اضافه‌کاری
گاهی حسابداران توی محاسبه اضافه‌کاری اشتباه می‌کنن، به خصوص حسابدارای تازه‌کار. مثلاً اضافه کردن مبلغ اضافه‌کاری به مزایای دیگه مثل حق مسکن یا حق اولاد اشتباهه. یا اینکه تعطیلات و شیفت کاری رو جزو اضافه‌کاری حساب می‌کنن که نباید باشه.
سقف اضافه کاری در قانون وزارت کار
طبق ماده ۵۹ قانون کار، هر سازمانی که اضافه‌کاری داره، هر کارگر حداکثر می‌تونه ۴ روز در هفته اضافه‌کاری کنه. البته اگه کارفرما و کارگر باهم توافق کنن، ممکنه این قانون تغییر کنه و بیشتر کار کنن.
حق بیمه اضافه کاری
اضافه‌کاری شامل حق بیمه میشه. یعنی اگه کارکنان بیش از ساعت قانونی کار کنن، تمامی وجوه مرتبط با بیمه به اونا تعلق می‌گیره.
قانون اضافه کاری در روزهای جمعه
طبق قانون، روزهای جمعه تعطیلات رسمی هستن و کارگران ملزم به کار نیستن، مگر تو شغل‌های خاص. اگه کارگر بخواد جمعه کار کنه، ۴۰ درصد بیشتر از اضافه کاری روزای معمولی حقوق می‌گیره. یعنی اگه حقوق روزانه‌اش ۳۰۰ هزار تومن باشه، اضافه کاری روز جمعه میشه ۵۴۰ هزار تومن.
مزایا و معایب اضافه‌کاری
مثل هر کاری، اضافه کاری هم مزایا و معایب خودش رو داره. از مزایا میشه به افزایش حقوق، شانس ارتقای شغلی و افزایش بهره‌وری شرکت اشاره کرد. اما از معایبش میشه به امکان آسیب جسمی و روحی و نداشتن وقت آزاد اشاره کرد.
نتیجه‌گیری
اضافه‌کاری به فعالیتی گفته میشه که بیشتر از ساعت کاری قانونیه. با دونستن قوانین اضافه کاری، می‌تونین دید بهتری نسبت به درآمد و حقوق ماهیانه‌تون داشته باشین.